Kivi Bitkisi Cinsiyeti ve Yetiştiriciliği Hakkında Temel Bilgiler
Kivi bitkisi (Actinidia deliciosa), dişi ve erkek çiçeklerin genellikle ayrı bitkilerde bulunduğu dioik (iki evcikli) bir türdür. Bu nedenle meyve elde etmek için hem dişi hem de erkek bitkilere ihtiyaç duyulur. İşte kivi yetiştiriciliğinde cinsiyet ayrımı ve yetiştirme yöntemleri:
1. Kivi Bitkilerinde Cinsiyet Ayrımı
- Dişi Bitkiler: Çiçeklerin ortasında belirgin bir yumurtalık (minik kivi meyvesine benzeyen yapı) bulunur ve etrafında tozlaşma için stamenler (erkek organ) olsa da bu stamenler genellikle verimsiz polen üretir veya hiç üretmez. Dişi çiçekler, tozlaşma sonrası meyve verir.
- Erkek Bitkiler: Çiçeklerde yumurtalık bulunmaz, bunun yerine bol miktarda polen üreten sarı stamenler vardır. Erkek bitkiler sadece tozlaşma için polen sağlar ve meyve vermezler.
2. Kivi Yetiştiriciliği İçin Gerekli Koşullar
- İklim: Kivi, ılıman iklimleri sever; don olaylarından korunmalıdır. Yaz aylarında sıcaklık 25-30°C, kışın ise -10°C'nin altına düşmemelidir.
- Toprak: Derin, iyi drene edilmiş, humusça zengin ve hafif asidik (pH 5.5-6.5) topraklar idealdir. Ağır killi topraklardan kaçının.
- Güneş Işığı: Tam güneş veya yarı gölgeli alanlar uygundur; günde en az 6-8 saat güneş ışığı almalıdır.
3. Dikim ve Tozlaşma Planlaması
- Bitki Oranı: Genellikle 1 erkek bitki, 5-8 dişi bitkiyi tozlaştmak için yeterlidir. Bitkiler arasında 3-5 metre mesafe bırakın.
- Dikim Zamanı: İlkbahar veya sonbaharda, don riski olmayan dönemlerde dikim yapılmalıdır. Fideleri çukura yerleştirirken kökleri yayarak toprakla örtün.
- Tozlaşma: Rüzgar ve arılar doğal tozlaşmayı sağlar, ancak verimi artırmak için elle tozlaşma yapabilirsiniz (örneğin, erkek çiçeklerden polen toplayıp dişi çiçeklere uygulayarak).
4. Bakım İpuçları
- Sulama: Düzenli sulama gerektirir, özellikle yaz aylarında toprağı nemli tutun ancak su birikintisine izin vermeyin.
- Gübreleme: İlkbaharda azotça zengin gübrelerle besleyin; meyve tutumundan sonra potasyum ve fosfor ağırlıklı gübreleme yapın.
- Budama: Kış sonu veya ilkbahar başında budama yaparak bitkiyi şekillendirin ve verimi artırın. Dişi bitkilerde meyve dallarını koruyun, erkek bitkilerde ise daha fazla çiçek üretmek için hafif budama uygulayın.
- Destek Sistemi: Kivi sarmaşık olduğu için güçlü bir çardak veya tel sistemi kurarak bitkinin tırmanmasını sağlayın.
5. Hasat ve Sorunlar
- Hasat Zamanı: Meyveler sonbaharda olgunlaşır; genellikle Eylül-Ekim aylarında hasat edilir. Meyveler sertken toplayıp oda sıcaklığında yumuşamalarını bekleyin.
- Yaygın Sorunlar: Kök çürüklüğü, yaprak bitleri ve don hasarına karşı önlem alın. Organik pestisitler kullanarak hastalıkları kontrol edin.
Kivi yetiştiriciliği, doğru cinsiyet dengesi ve bakımla verimli sonuçlar verir. Eğer sınırlı alanınız varsa, kendine verimli (self-fertile) çeşitler araştırabilirsiniz, ancak bunlar daha az yaygındır. Bahçenizde hem dişi hem erkek bitkiler bulundurarak lezzetli kivi meyveleri toplayabilirsiniz. |
