Diş Dizimi Kuralları ve Uygulanışı
Diş dizimi (ortodonti) kuralları, dişlerin ideal konum, sıralanış ve birbirleriyle olan ilişkilerini belirleyen prensiplerdir. Bu kurallar, hem estetik hem de fonksiyonel bir çiğneme sistemi sağlamak amacıyla uygulanır. İşte temel diş dizimi kuralları ve nasıl uygulandıkları:
1. Dişlerin Doğru Sıralanması (Ark Formu)
- Dişler, üst ve alt çenede düzgün bir kavis (ark formu) oluşturmalıdır.
- Uygulama: Ortodontistler, diş telleri veya şeffaf plaklarla dişleri yavaşça hareket ettirerek ideal ark formuna ulaştırır.
2. Dişlerin Doğru Kapanışı (Oklüzyon)
- Üst ve alt dişler, çiğneme sırasında doğru şekilde temas etmelidir. Sınıf I, II veya III maloklüzyon (kötü kapanış) durumları düzeltilir.
- Uygulama: Braketler, teller veya fonksiyonel apareyler kullanılarak dişlerin kapanışı ayarlanır; ileri vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
3. Dişler Arası Temas ve Boşluklar
- Dişler birbirine temas edecek şekilde sıralanmalı, gereksiz boşluklar (diastema) veya çapraşıklıklar olmamalıdır.
- Uygulama: Boşluklar kapatılır veya diş çekimi ile çapraşıklıklar düzeltilir; Invisalign gibi sistemlerle hassas ayarlamalar yapılır.
4. Diş Eksenleri ve Eğimleri
- Her diş, belirli bir eksen ve eğimde konumlanmalıdır; örneğin, ön dişler hafifçe öne eğimli olabilir.
- Uygulama: Braketlere uygulanan kuvvetlerle dişlerin açıları düzeltilir; dijital planlama yazılımları kullanılır.
5. Simetri ve Orta Hat Uyumu
- Üst ve alt dişlerin orta hatları birbiriyle ve yüzün ortasıyla uyumlu olmalıdır.
- Uygulama: Asimetriler, diş hareketi veya çene genişletme apareyleri ile düzeltilir; düzenli kontrollerle ilerleme izlenir.
6. Diş Boyutları ve Oranları
- Dişlerin boyutları ve şekilleri, altın oran gibi estetik prensiplere uygun olmalıdır.
- Uygulama: Bonding, kronlar veya kontur düzeltmeleri ile dişlerin boyutları ayarlanır; kişiye özel tedavi planları oluşturulur.
7. Dişeti ve Çevre Dokuların Korunması
- Diş dizimi, dişeti sağlığını olumsuz etkilememeli; temizlenebilir bir yapı sağlamalıdır.
- Uygulama: Hijyen eğitimi verilir; tedavi sırasında dişeti kontrolleri yapılır ve gerektiğinde periodontolojik müdahaleler uygulanır.
Genel Uygulama Süreci:
- Teşhis: Klinik muayene, röntgen ve modellerle sorunlar belirlenir.
- Planlama: Kişiye özel tedavi planı oluşturulur; braket, plak veya başka apareyler seçilir.
- Uygulama: Seçilen yöntemle dişlere kontrollü kuvvetler uygulanarak hareket sağlanır; süre 6 ay ile 3 yıl arasında değişir.
- Pekiştirme: Tedavi sonrası, dişlerin yeni konumunu korumak için pekiştirme apareyleri (retainer) kullanılır.
Bu kurallar, ortodontistler tarafından bireyin yaşı, çene yapısı ve ihtiyaçlarına göre uyarlanır; düzenli takip ve hasta uyumu başarı için kritiktir. |
